"De Bonte Bij"
"Alle kleine bijtjes helpen."
Bijenstal Borne
Toen ik laatst de hond van mijn zusje aan het uitlaten was, liep ik via de Bonte Koe over een paadje langs de rondweg in de richting van de vijver. Vanuit de bosjes doemde ineens een klein stalletje op dat mij vanaf de rondweg al eens was opgevallen. Toen ik dichter bij kwam zag ik een vrouw met om haar heen zoemende bijtjes. Ik sprak haar aan en ze bleek imker te zijn. De bijenstal van de Bonte Koe bleek de thuis van maar liefst zes bijenvolken.
Borne en bijen
Borne en bijen; ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het logo van de Stem van Borne bestaat uit een bijenkorf en bijen verwijzend naar het wapen van Borne:
"In azuur een bijenkorf van goud, vergezeld van drie bijen van goud met uitgespreide vleugels, geplaatst twee boven en één onder. Het schild gedekt met een gouden kroon van drie bladeren en twee paarlen.”
De bijen in het wapen van Borne verwijzen naar de bijenteelt in vroegere jaren. Een bij wordt in het Twents een ieme genoemd (meervoud iemen, uitgesproken als iem'm). Een bijenhouder heet daarom iemker of imker. Twente is van oudsher een iemkerland. Het platteland in Twente bestond grotendeels uit heide en de bijenteelt was jarenlang één van de voornaamste middelen van bestaan. (Bron: canonvannederland.nl)
Nu jaren later is bijen houden niet meer het voornaamste middel van bestaan. Toch maakte ik van deze ontmoeting dankbaar gebruik om meer te weten te komen over de Bornse imkers die samen met hun bijenvolken zijn ingetrokken in de bijenstal bij de Bonte Koe. Twee van deze Bornse imkers ontmoette ik een paar dagen later. Hieronder leest u het verhaal van Stephanie en Karin over hun bijzondere hobby.
Imker Stephanie
Stephanie: Ik ben Stephanie en naast mijn werk als product manager bij een softwarebedrijf ben ik sinds een aantal jaren imker. Het is nu mijn 4e seizoen dat ik met de bijen bezig ben. Toen ik klein was had mijn vader al meerdere bijenvolken achter in onze tuin. Op die manier ben ik er mee grootgebracht. Mijn interesse voor het imkeren komt dus vanuit mijn jeugd. Eerst was het nog passief maar toen ik een jaar of 30 was wilde ik zelf ook een bijenvolk. Ik heb toen bij de bijenvereniging in Enschede een cursus gevolgd en na ongeveer 12 theorie en praktijk lessen was ik imker. Via mijn vader hoorde ik dat ze in Hertme op zoek waren naar mensen die bijen wilden houden en daar ben ik ongeveer 5 jaar geleden begonnen met mijn eerste bijenvolk. Sinds anderhalf jaar heb ik ook een volk in de bijenstal in het park van de Bonte Koe.
Imker Karin
Karin: Ik ben pas sinds kort begonnen met het imkeren. Ik ben musicus, heb het conservatorium gevolgd en heb heel lang muziekles gegeven. Via een aantal van mijn leerlingen kreeg ik al wel eens honing en hoorde ik van de bijzondere hobby van het bijen houden. Mijn vriendin Petra Hegeman was al begonnen met het imkeren en ik heb me toen bij haar aangesloten. Samen zijn we toen zonder heel veel ervaring begonnen met het houden van een bijenvolk in de bijenstal van de Bonte Koe. Het afgelopen jaar hebben we enorm veel geleerd over het imkeren. De plek van de stal in de Bonte Koe is eigenlijk perfect. Een klein beetje verscholen en met een mooie rustige aanvlieg route voor de bij.
Bang voor bijen?
Stephanie: Veel mensen zijn bang dat ze gestoken worden door bijen maar dit is niet terecht. Wat veel gebeurt is dat de bij en de wesp door elkaar gehaald worden. Een bij is erg zachtaardig en doet eigenlijk niets, behalve als hij in de knel komt. Bijvoorbeeld als je er op gaat zitten. Wespen zijn veel opdringeriger en komen bijvoorbeeld ook op je eten af. Een bij is bruin en een wesp is geel.
Karin: In corona tijd hebben wij thuis de tuin helemaal opnieuw ingericht. We hebben enorm veel bloemen in onze tuin geplant en zien onze hele tuin nu vol met bijen en hommels. Als we eten in de tuin hebben we helemaal geen last van de bijen. Deze zijn alleen maar bezig met de bloemen en niet met het eten. Ik denk dat die bangheid bij mensen ook komt omdat ze te weinig van de bij af weten.
Bijen houden rustgevende hobby
Stephanie:
Ik ben ook begonnen met deze hobby omdat ik het naast mijn werk erg fijn vind om iets te doen met mijn handen en met natuur en milieu. Het is daarnaast een vorm van ontspanning en is voor mij persoonlijk ook erg rustgevend. Indirect help je de natuur een beetje met het bijen houden. Alle kleine beetjes/bijtjes helpen!
Karin:
Ik vind de wereld van het bijen houden enorm fascinerend. Als kind vond ik dat al maar ik heb nooit gedacht dat ik het uiteindelijk ook zelf zou gaan doen. Toen er de laatste jaren berichten kwamen over de afnemende bijenstand bedacht ik me om er toch mee te gaan beginnen. Ik vind het erg leuk om nieuwe dingen te leren en ben er daarom aan begonnen. Ik hoop een klein beetje te kunnen bijdragen aan het evenwicht in het milieu. We moeten de natuur koesteren!
Het werk van de imker
Stephanie:
Het bijen houden kost best veel tijd. Dat komt ook omdat ik de bijenvolken op drie verschillende plekken heb staan. Als imker houdt je je vooral bezig met het gezond houden van de bijen. Het bestrijden van mijt maar ook het controleren van de raden. Als een bijenvolk te groot wordt gaat het volk zich splitsen en gaan de bijen zwermen. Zwermende bijen zie je bijvoorbeeld in een grote tros bijen in een boom hangen. Als imker probeer je te voorkomen dat je volk gaat zwermen. In augustus halen de imkers de honing uit de raden. Hiermee steel je eigenlijk de complete wintervoorraad van de bij. Om er voor te zorgen dat ze toch de winter doorkomen moet je ze suikerwater bij voeden. Dit kost ook behoorlijk veel tijd. Het imkerseizoen duurt zo ongeveer van april tot september. Na september ga je er in december nog één keer heen om de mijt te bestrijden. Bij het werk als imker hoort het er bij dat je af en toe gestoken kunt worden door een bij. Ik ben meerdere keren gestoken door de bij. Zelf vind ik dit niet zo erg. Het doet 10 seconden pijn en daarna is het weer weg. Het hoort een beetje bij de hobby.
Karin: Ook ik ben wel eens gestoken door de bijen. Als je de kast te lang opent hebt worden de bijen wat meer geïrriteerd en gaan ze wat eerder steken. Ik heb wel eens een kleine allergische reactie gehad van een steek. Maar als ik dan een pilletje neem is het ook zo weer over. Eigenlijk is het bijzonder hoe weinig je wordt gestoken. Als je een raad uit de kast haalt zitten daar soms duizend bijen op. Als je dan aan het werk bent blijven de bijen gewoon rustig zitten en gaan ze gewoon verder met hun werk. Ze doen eigenlijk helemaal niks als je rustig werkt. Dit vind ik heel erg fascinerend.
Stephanie: Mensen vinden het vaak erg eng als ze een zwerm bijen zien hangen. Het grappige is dat wanneer bijen gaan zwermen ze juist heel erg rustig zijn. Imkers zijn erg blij als ze een bijenvolk zien zwermen. Als ze zo’n zwerm bijen kunnen inkasten hebben ze er namelijk weer een extra bijenvolk bij.
De honing van de bij
Karin: De kosten voor het houden van bijen vallen erg mee. Je hebt veel eenmalige kosten zoals de aanschaf van een kast, de kleding en het volk zelf. Het aanschaffen van een volk gaat vaak via een andere imker of via internet. Daarnaast moet je denken aan kosten voor het bestrijdingsmiddel van de mijt.
Stephanie: Naast de kosten van het bijenhouden levert het natuurlijk ook nog wat op. Namelijk honing. Je haalt zo ongeveer 12 kilo honing uit een kast. Ik heb zelf vijf volken en heb dit jaar dus ongeveer 60 kilo aan honing. Deze honing houd ik natuurlijk niet allemaal voor mezelf. Ik ken Rian Jannink van de boerderijwinkel van ’t Hedevelds Bio Ei en die verkoopt mijn honing in de winkel.
Karin: Petra en ik hadden van één volk honing en hebben deze honing samen gedeeld. We gebruiken de honing voor onszelf en om weg te geven aan familie en vrienden.
Open dag Bonte Bij
Stephanie: In de toekomst willen we graag nog een keer een open dag houden zodat we de mensen in Borne kunnen laten zien wat we precies doen. Hier hebben we nog niet de gelegenheid voor gevonden. We zouden het heel leuk vinden als bijvoorbeeld basisscholen ons een bezoekje zouden brengen.
Karin: In feite zouden ze op basisscholen een mooi project moeten doen dat eindigt met een bezoekje aan onze bijenstal. Het is namelijk een essentieel onderdeel van biologie!
Stephanie: Ik heb afgelopen jaar meegewerkt aan het bijen journaal. Dit is een informatief journaal voor kinderen waarin ze alles leren over bijen. De serie afleveringen staat op YouTube en is door docenten zo te integreren in de biologie lessen. Ik zou het erg leuk vinden om basisscholen hier bij onze bijenstal te mogen verwelkomen om ze wat te vertellen over de bijen en om ze te laten zien hoe alles in zijn werk gaat.
Een kijkje nemen bij de Bonte Bij
Het zou leuk zijn als we wat meer bekendheid zouden krijgen. De stal staat in een donker hoekje en ik heb wel eens mensen langs zien lopen die dachten dat er varkens werden gehouden. We hebben sinds kort een mooi bord hangen met de naam van onze stal: “de Bonte Bij” Als mensen ons aan het werk zien mogen ze altijd vragen stellen of een kijkje komen nemen! Wil je een afspraak maken voor een bezichtiging? Mail dan met Stephanie via onderstaande knop.